Op 22 augustus 2023 verscheen de volgende krantenkop op het RTL nieuws: “Moeder van vier belandt in stacaravan na fraude van 245 euro”. Een 39-jarige vrouw was op staande voet ontslagen vanwege het sjoemelen voor een bedrag van 245,85 euro. Dit ontslag is teruggedraaid vanwege de enorme gevolgen die dit voor haar had. Zij verloor niet alleen haar baan, maar moest noodgedwongen met haar vier kinderen naar een stacaravan verhuizen.

Deze zaak illustreert waarom het belangrijk is om zorgvuldig om te gaan met het geven van een ontslag op staande voet. Deze zaak leek te voldoen aan de vereisten die aan een ontslag op staande voet worden gesteld.  De rechter oordeelde dat er sprake was van een dringende reden voor ontslag, dit ontslag was direct medegedeeld en de reden voor ontslag was duidelijk gecommuniceerd. Toch liep het in deze zaak anders omdat een ontslag op staande voet een laatste redmiddel is: de werkneemster heeft namelijk na het ontslag op staande voet per direct  geen recht op loon en zij kan geen WW-uitkering aanvragen (het UWV gaat bij een ontslag op staande voet uit van verwijtbare werkloosheid). Om deze reden onderzoekt de rechter ook de persoonlijke omstandigheden van de betreffende werkneemster.

𝐏𝐞𝐫𝐬𝐨𝐨𝐧𝐥𝐢𝐣𝐤𝐞 𝐨𝐦𝐬𝐭𝐚𝐧𝐝𝐢𝐠𝐡𝐞𝐝𝐞𝐧

De werkneemster was voor het ontslag op staande voet overgegaan tot verkoop van haar koopwoning en tot koop van een nieuwe woning. Voor het verkrijgen van een hypothecaire geldlening had zij een werkgeversverklaring nodig waaruit zou blijken dat ze door haar baan in staat was aan de financiële verplichtingen te voldoen. De werkgever had die verklaring afgegeven. De werkgever wist dus dat het verliezen van haar baan gevolgen had voor haar hypothecaire aanvraag. Bij het ontslag op staande voet was de oude woning van werkneemster al verkocht. Als gevolg van het ontslag op staande voet is de koopovereenkomst voor haar nieuwe woning ontbonden, omdat de bank geen hypothecaire geldlening meer wilde aangaan met werkneemster. Dit had tot gevolg dat werkneemster per 29 mei 2023 met vier minderjarige kinderen in een stacaravan moest verblijven. Zicht op een nieuwe koopwoning heeft de werkneemster niet, ze heeft geen baan meer (laat staan zicht op een vaste baan), geen uitkering en haar partner is werkzaam als ZZP’er. Op de mondelinge behandeling heeft de werkgever aangegeven dat hij van deze omstandigheden op de hoogte was, maar dat deze niet zijn betrokken bij de afweging om al dan niet tot ontslag op staande voet over te gaan, want “goed is goed en fout is fout”. Naar het oordeel van de kantonrechter had de werkgever dit wel moeten doen, omdat de persoonlijke omstandigheden goed of fout kunnen nuanceren.”

𝐂𝐨𝐧𝐜𝐥𝐮𝐬𝐢𝐞

Voor een werkgever is het van belang dat hij de zaak grondig onderzoekt voordat hij overgaat tot een ontslag op staande voet. Overigens maken werkgevers met de andere drie vereisten (dringende reden, directe mededeling en het direct geven van het ontslag) ook vaak fouten waardoor het ontslag op staande voet niet rechtsgeldig is.  Denk aan de werkgever die een bepaalde gedraging aanmerkt als een dringende reden terwijl dit niet het geval is. Daarnaast moet de ontslagbrief zorgvuldig worden geformuleerd, indien dit niet goed gebeurt dan kan de rechter tot de conclusie komen dat het ontslag op staande voet niet rechtsgeldig is gegeven. Voor werknemers is er een ander aandachtspunt: de drie vereisten vloeien voort uit de wet. De rechter zal deze vereisten uit zichzelf toetsen. Het toetsen aan persoonlijke omstandigheden vloeit voort uit een uitspraak van de Hoge Raad. Concreet betekent dit dat de rechter dit vereiste alleen zal toetsen als de werknemer hier een beroep op doet. Laat de werknemer dit na dan kan dit tot een geheel andere uitkomst leiden met alle gevolgen van dien. In de zaak die in dit blog centraal staat was het ontslag op staande voet naar alle waarschijnlijkheid wél rechtsgeldig gegeven indien de werkneemster al het huis had gekocht.

Bron: ECLI:NL:RBMNE:2023:2621